Để đến được thành phố kỳ lạ bên bờ biển phía Nam Malaysia này, người ta sẽ cần phải lái xe qua một con đường với các đồn điền cây cọ trải dài hai bên, rời rất xa khu vực đô thị tấp nập. Và rồi, người ta sẽ nhìn thấy nó từ nơi rất xa: một hòn đảo nhân tạo với hàng loạt các tòa nhà cao tầng nổi bật trên nền nước xanh.
Tấm cổng chào giờ đây vẫn rực rỡ với dòng chữ: "Xin chào đến Forest City". Phần đầu tiên của dự án phát triển này dự kiến đã tiêu tốn đến 100 tỷ USD, dự án bất động sản rộng lớn một thời từng được coi như cú đặt cược đầy táo bạo vào sự bùng nổ của bất động sản Trung Quốc, nhiều khả năng nó sẽ kết thúc không mấy lạc quan khi mà thị trường đang suy giảm trên diện rộng nói chung.
Lái xe thêm vài phút nữa, người ta sẽ nhìn thấy hàng chục tòa tháp màu trắng trong khuôn viên thành phố bị bỏ hoang. Trên các con phố, chỉ có lác đác vài người lao công đội mũ đi lại dọn dẹp. Một số nhân viên an ninh đội mũ đỏ gác ở các trạm kiểm soát an ninh, kiểm soát hoạt động ra vào của phương tiện. Người ta nhìn thấy rất ít trong tổng số khoảng 9.000 người dân thành phố. Tuy nhiên, Forest City được xây dựng để đón số lượng dân cư cao gấp 10 lần con số nói trên.
Phần lớn các khu vực của thành phố không có người sinh sống - Ảnh: Bloomberg
Trong khoảng thời gian chưa đầy một thập kỷ, thành phố nhỏ bên bờ vịnh Singapore này đã trải qua nhiều thách thức, từ các vấn đề về quy định quản lý cho đến chính trị, đại dịch COVID-19 toàn cầu. Và ngay khi mới qua được đại dịch, dự án phát triển thành phố lại "mắc kẹt" trong sự hạ nhiệt nhanh chóng của thị trường bất động sản Trung Quốc.
Tập đoàn Country Garden Holdings phát triển dự án "Forest City" đã liên tục bác bỏ thông tin về việc dự án này "chết yểu" và tuyên bố chắc chắn rồi cuối cũng dự án cũng sẽ phát triển. Tuy nhiên việc nhiều doanh nghiệp bất động sản Trung Quốc đối mặt với quá nhiều những vấn đề tài chính, người ta không khỏi lo sợ về một cuộc khủng hoảng quy mô lớn hơn sẽ có thể gây tổn hại đến nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, vì vậy Forest City đương đầu với tương lai bất định.
Ở khắp Đông Nam Á, có vô vàn các dự án bất động sản phức hợp dọc các khu vực bờ biển đang bị bỏ trống thế nhưng Forest City nổi bật hơn cả về quy mô và mức độ hoành tráng của nó.
Những người sáng lập ra Country Garden đặt mục tiêu xây dựng bốn hòn đảo nhân tạo trong vùng eo biển hẹp giữa Malaysia và Singapore, sau đó phát triển một thành phố sinh thái để thu hút những công dân toàn cầu giàu có. Dự án này dự kiến sẽ mất khoảng vài thập kỷ để xây dựng, tiêu tốn nhiều tỷ USD và sẽ đón khoảng 700.000 cư dân.
Nếu Country Garden hiện thực hóa kế hoạch theo tuyên bố, Forest City sẽ có quy mô bằng khoảng nửa Manhattan xét đến về quy mô quỹ đất và dân số.
Theo quan điểm của doanh nghiệp phát triển, Forest City dành cho những người dân tìm kiếm ngôi nhà thứ 2, một nơi để trữ tiền tiết kiệm hoặc cả hai mục đích trên. Sức hấp dẫn của thành phố này có liên quan trực tiếp đến thời tiết nắng ấm, chi phí cuộc sống tương đối thấp tại Malaysia, và vị trí gần với Singapore, ngoài ra nhiều khu vực đô thị châu Á khác cũng chỉ cách vài giờ bay.
Tập đoàn Country Garden đã khởi động dự án cải tạo đất tại hòn đảo này vào năm 2014. Trước đó, tập đoàn đã chào bán các bất động sản đến nhiều người mua tiềm năng, chủ yếu từ Trung Quốc.
Nhiều người Trung Quốc giàu có đã mua bất động sản tại Country Garden từ khi nó mới chỉ còn trên giấy hoặc mới chỉ đang xây dựng một phần rất nhỏ, điều vốn phổ biến ở thời kỳ bất động sản tăng trưởng mạnh ở Trung Quốc.
Giá một căn hộ hai phòng ngủ ước tính lên đến khoảng 165.000USD. Mức giá này khá cao so với mặt bằng giá cả bất động sản nói chung ở Malaysia, tuy nhiên là thấp so với Thượng Hải hay Bắc Kinh.
Chỉ trong vòng 6 tháng từ khi bắt đầu khởi động dự án, Country Garden đã buộc phải tạm ngưng triển khai dự án khi mà giới chức quản lý Malaysia khẳng định doanh nghiệp này chưa nghiên cứu đầy đủ các tác động môi trường của dự án. Sau đó, chính phủ Singapore phàn nàn với giới chức Malaysia rằng họ chưa được thông báo về tác động của dự án lên khu vực biên giới của nước này.
Nhiều khu vực công cộng hiện tại đang bị bỏ hoang - Ảnh: Bloomberg
Năm 2018, Thủ tướng Malaysia – ông Mahathir Mohamad chỉ trích dự án rằng nó được xây phục vụ cho người nước ngoài và giá của nó quá cao, ngoài tầm với của phần lớn người dân đất nước này. Ở thời điểm đó, ông Mohamad thậm chí còn nói: "Họ có thể mua bất động sản, thế nhưng chúng tôi không cấp visa cho đến sống ở đây". Chính vì vậy Country Garden đã phải đối thoại với chính phủ về việc xây dựng những căn nhà phục vụ riêng cho nhu cầu của người Malaysia.
Kế hoạch phát triển đại dự án Country Garden cũng gặp khó khi chính phủ Trung Quốc siết chặt chính sách với những công dân tìm kiếm mua nhà ở nước ngoài. Còn với những người đã mua nhà ở Forest City từ trước đó, nhiều người đang vô cùng lo sợ về khả năng dự án sẽ thất bại.
Đại dịch COVID-19 mang đến một cú sốc lớn, mọi công việc của dự án bị ngừng lại, Country Garden phải rút đi toàn bộ nhân lực và phần lớn công dân nước ngoài bỏ về nước.
Sang đến năm nay, khi mà đại dịch COVID-19 đã được kiểm soát, dường như người ta từng hy vọng Forest City sẽ được hồi sinh. Tuy nhiên bản thân Country Garden lại gặp vấn đề khi mà tập đoàn này không thanh toán được hai khoản lãi trái phiếu bằng đồng USD.
Kinh tế Trung Quốc trong khi đó chịu ảnh hưởng nặng nề khi nhiều doanh nghiệp bất động sản chật vật với nợ nần, không ít chuyên gia lo sợ về sự sụt giảm mạnh trên diện rộng của thị trường. Country Garden hiện đang nắm đến 3.000 dự án bất động sản trên khắp đất nước, thực tế này khiến nhiều người lo sợ về khả năng cuộc khủng hoảng tài chính tại doanh nghiệp có thể nhanh chóng lan ra khắp Trung Quốc.
Bất chấp mọi việc, Country Garden khẳng định Forest City không gặp vấn đề gì. Nhà điều hành cấp cao tại Country Garden, ông Syarul Izam Sarifudin, khẳng định: "Chúng tôi không nghĩ rằng dự án này không thành công. Cho đến nay chúng tôi đã xây dựng được số bất động sản đủ để làm chỗ ở cho khoảng 100.000 người, tất cả đều với tốc độ thần kỳ. Liệu có nơi nào khác mà bạn thấy một dự án bất động sản rộng 700 hecta được hoàn thành trong 7 năm".
Dự án từng được kỳ vọng là "thiên đường cuộc sống" - Ảnh: Bloomberg
Nếu những người mua nước ngoài dừng đến đây, nhiều người dân địa phương cũng không mua căn hộ tại đây, dự án sẽ gặp khó, theo giáo sư tại Đại học Công nghệ Malaysia – ông Muhammad Najib Razali. Giá trị giao dịch trung bình của bất động sản Malaysia trong năm 2022 ước tính khoảng 450.000 ringgit tức tương đương khoảng 97.000USD, chỉ bằng giá trị của một căn hộ rẻ nhất trong dự án Forest City. Nếu giá được điều chỉnh hạ hơn nữa, người ta không khỏi hoài nghi về khả năng thu hồi vốn của Country Garden.
Nhìn về tương lai của dự án Forest City, nhiều người tin rằng doanh nghiệp rồi sẽ thu hút người từ Singapore tìm kiếm giá thuê rẻ hơn đến đây ở. Từ khi các biện pháp kiểm soát đại dịch COVID-19 được gỡ bỏ, số lượng người Singapore và người dân địa phương đến đây ngày một nhiều. Tháng 8/2023, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết Forest City sẽ được điều chỉnh thành khu vực đặc biệt, chính vì vậy người dân ở đây cũng được hưởng lợi, trong đó có bao gồm chính sách visa nhập cảnh nhiều lần và cấp phép nhập cảnh nhanh với những người lao động đến từ Singapore, ngoài ra, áp thuế thu nhập phẳng 15% với người lao động trình độ cao.
Hiện tại, ở thành phố này, người ta nhìn thấy lác đác những người đi lại, thỉnh thoảng có một số người đến đây mua sắm tại cửa hàng duy nhất làm ăn kinh doanh tốt: cửa hàng bán rượu miễn thuế. Một số người đi đường cho biết họ sống ở Forest City. Đó là người phụ nữ Indonesia mặc bộ đồ màu xanh xuềnh xoàng. Một người đàn ông Bangladesh mua rất nhiều rượu từ cửa hàng miễn thuế. Nhiều người trong số họ đã ở đây trong vài năm gần đây.
Nhìn vào mức lương được trả trong khu vực, thật khó để tin những người được nói đến ở trên sở hữu bất động sản ở Country Garden, không ít người đồn đoán họ chỉ là trông giữ nhà hộ còn những người chủ thực sự chưa hề xuất hiện.
