Hơn nữa, căng thẳng địa chính trị gia tăng giữa Nga và Ukraine và ở Trung Đông đang làm dấy lên lo ngại về nguồn cung. Điều này đang góp phần làm tăng lạm phát và lo ngại về sự phục hồi kinh tế. Dầu mỏ chiếm khoảng 3% GDP và là một trong những mặt hàng quan trọng nhất trên thế giới - các sản phẩm dầu mỏ có thể được tìm thấy trong mọi thứ từ thiết bị bảo hộ cá nhân, nhựa, hóa chất và phân bón cho đến aspirin, quần áo, nhiên liệu cho giao thông vận tải và thậm chí cả các tấm pin mặt trời.
Sự dịch chuyển toàn cầu hướng tới sự bền vững cuối cùng có thể thay đổi độ co giãn theo giá thấp của nhu cầu đối với dầu. Nhưng trong khi quá trình chuyển đổi năng lượng tiếp tục diễn ra, điều quan trọng là phải hiểu các yếu tố cung và cầu ảnh hưởng như thế nào đến giá dầu và do đó là nền kinh tế rộng lớn hơn.
Chuyên gia Maciej Kolaczkowski của Diễn đàn Kinh tế thế giới đưa ra các yếu tố chính quyết định giá dầu, tác động của chúng đối với nền kinh tế toàn cầu và tác động đến quá trình chuyển đổi năng lượng. Giá dầu hiện ở mức gần 100 USD/thùng. Điều gì đã gây ra sự tăng giá này và tại sao giá dầu lại biến động như vậy? Thay đổi và biến động dường như là những biến động duy nhất trên thị trường dầu mỏ. Tuy nhiên, có thể an toàn khi nói rằng có ba lý do cơ bản chính:
Tăng trưởng kinh tế bùng nổ thúc đẩy nhu cầu dầu
Hai năm trước khi Covid-19 bắt đầu, hoạt động kinh tế và nhu cầu dầu mỏ đã có sự sụt giảm nghiêm trọng. Các nhà sản xuất đang điều chỉnh mức sản xuất, nhưng người ta chỉ có thể làm được rất nhiều điều mà không phải phá hủy các hồ chứa hoặc vốn. Khả năng lưu trữ cũng hạn chế. Hơn nữa, không chắc chắn về mức độ nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng kinh tế và nó sẽ kéo dài bao lâu. Những yếu tố tổng hợp này đã đẩy giá dầu xuống mức rất thấp chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ. Thậm chí đã có một thời gian ngắn giá dầu giảm xuống âm 40 USD. Giai đoạn khó khăn này kéo dài vài tháng. Tiếp theo là sự phục hồi kinh tế, thúc đẩy nhu cầu đối với dầu và các sản phẩm từ dầu. Người ta ước tính rằng nhu cầu dầu tại thời điểm này đã quay trở lại hoặc đã vượt qua mức trước đại dịch.
Nguồn cung dầu hạn chế do chu kỳ đầu tư dài và phân bổ vốn thận trọng
Nguồn cung vẫn chưa thể đáp ứng đầy đủ trước nhu cầu gia tăng. OPEC đã chậm mở rộng quy mô sản xuất dầu, nhưng cũng có khả năng dự phòng hạn chế và có lẽ đang thận trọng để không cung cấp quá mức trên thị trường một lần nữa. Ngoài công suất dự phòng, sản xuất dầu có chu kỳ đầu tư rất dài. Có thể mất đến một thập kỷ để đạt được sản xuất đầu tiên kể từ thời điểm các nguồn lực được xác nhận. Một số nguồn khác thường có thể cung cấp sản xuất nhanh hơn nhiều, nhưng những nguồn này bị hạn chế về quy mô.
Hơn nữa, tất cả các nhà sản xuất đều thận trọng trong việc phân bổ vốn. Đầu tiên, họ đã học được bài học từ một thị trường cung vượt cầu khi giá dầu giảm xuống âm 40 USD. Thứ hai, có lẽ quan trọng hơn, có sức ép mạnh mẽ đối với ngành công nghiệp không thể phát triển các lĩnh vực mới, giữ hoặc giảm đầu tư để duy trì và tăng trưởng sản xuất và chuyển hướng vốn sang đầu tư xanh.
Căng thẳng địa chính trị
Căng thẳng địa chính trị giữa Nga và Ukraine và bất ổn gia tăng ở Trung Đông làm tăng thêm lo lắng cho thị trường dầu mỏ.
Vậy giá dầu tăng ảnh hưởng như thế nào đến lạm phát và điều đó có ý nghĩa gì đối với nền kinh tế toàn cầu? Dầu mỏ là 3% GDP toàn cầu. Vì vậy, nếu 3% GDP toàn cầu đắt gấp đôi vào ngày mai, rõ ràng, điều này sẽ có một số tác động đến lạm phát. Nhưng có lẽ lạm phát thực sự được thúc đẩy bởi các chính sách tiền tệ nới lỏng. Trong bối cảnh đó, giá dầu sẽ không phải là yếu tố lớn nhất khi nói đến lạm phát nhưng nó vẫn là yếu tố quan trọng. Bởi vì dầu về cơ bản có trong mọi thứ, vì vậy nó không phải là tác động về mặt thể tích, mà tác động đến giá của hầu hết mọi thứ.
Giá dầu tăng sẽ không chỉ được nhìn thấy ở trạm xăng, mà sẽ được cảm nhận ở hầu như tất cả các hàng hóa và dịch vụ được sử dụng. Bởi vì dầu mỏ là nguyên liệu, nguồn năng lượng và được sử dụng trong việc vận chuyển nhiều thứ. Giá dầu cao là một thách thức đối với các nước nhập khẩu đồng thời có lợi cho các nước xuất khẩu. Nó thực sự là một trò chơi có tổng bằng không. Với sự thay đổi giá cả, có sự thay đổi trong lợi nhuận giữa các nước sản xuất dầu và tiêu thụ dầu.
Theo Việt Dũng/congthuong.vn
