Triển lãm nghệ thuật “Nhành Hương Xưa” của cố họa sỹ Tú Duyên

Lời ngỏ giám tuyển

Bạn thân mến,

Chào mừng bạn đến với triển lãm nghệ thuật “Nhành Hương Xưa” của cố họa sỹ Tú Duyên!

“Nhành Hương Xưa” được lấy cảm hứng từ kỹ thuật ấn mộc bản kết hợp dùng bàn tay để pha và dàn màu đậm nhạt, dày mỏng khác nhau cho tranh khắc được Tú Duyên dày công nghiên cứu và sáng tạo nên với tên gọi “Thủ Ấn Họa” hơn 80 năm về trước. “Nhành Hương Xưa” gợi cho người xem về một không gian xưa, nhẹ nhàng và thơ mộng với đối tượng thẩm mỹ là các loài hoa bên cạnh những người phụ nữ Việt Nam xinh đẹp, thướt tha trong tà Áo Dài cùng các nhạc cụ dân tộc. Dù nhiều năm tháng đã trôi qua, nhưng màu tranh vẫn sống động và đủ sức lay động tâm trí, cảm xúc của người xem, mà như nhà báo Văn Quang từng chia sẻ: “Màu sắc các họa phẩm thật biến đổi, mỗi biến đổi một lạ lùng, gây cho người xem không chán mắt.”

“Thủ Ấn Họa”, khi so sánh với tranh Đông Hồ hay tranh Hàng Trống – những dòng tranh ấn mộc bản dân gian Việt Nam, quả thật khác biệt và là một sự cách tân đầy tính sáng tạo của Tú Duyên. Nếu tranh Đông Hồ cần mỗi bản in (bản dương) cho mỗi màu in và phải in chồng để phối màu và tranh Hàng Trống phải dùng bút lông tô nét đậm nhạt sau mỗi bản in khắc nháp, thì tranh khắc gỗ của Tú Duyên chỉ sử dụng duy nhất hai bản khắc: bản âm (bản màu) khắc chìm với nét khắc sâu, đủ nét nhưng không đậm với chủ đích tạo phông nền, và bản dương (bản nét) khắc nổi tạo độ đậm nhạt cho từng đường nét của tranh. Đặc biệt, tuy chỉ dùng hai bản khắc duy nhất, họa sỹ có thể in được rất nhiều màu khác nhau.

Ngoài ra, Tú Duyên không sử dụng con lăn để giúp màu trên mặt khắc gỗ thấm vào lụa hoặc giấy, mà ông dùng đầu ngón tay và gang lòng bàn tay pha và dàn màu cho tranh khắc. Tùy theo tâm tư, tình cảm, không gian, nội dung và đề tài diễn đạt mà họa sỹ sẽ chọn gam màu nóng-lạnh, rồi đặt lụa lên và dùng tay xoa, ấn, vuốt, đập để màu thấm vào lụa, tạo ra nét dìu dịu, mạnh nhẹ, rõ mờ theo chủ đích biểu hiện. Họa sỹ sẽ in bản âm trước rồi tới bản dương sau. Mỗi bản khắc chỉ sử dụng từ ba đến năm lần và sẽ được tiêu hủy sau đó.

Với triển lãm nghệ thuật “Nhành Hương Xưa”, có thể nói, hoa Sen, Hướng Dương và Loa Kèn là những loài hoa yêu thích của Tú Duyên và xuất hiện thường trực trong tranh của ông, với nét đẹp được miêu tả qua nhiều góc độ. Đó là là những búp Sen Hồng chúm chím đang vươn mình, chờ ngày nở rộ giữa ao sen, hay là hoa Hướng Dương kiên cường và mạnh mẽ đứng ngược chiều gió thổi. Hoặc là bình hoa Loa Kèn tươi thắm với hương thơm dịu mát đặt cạnh tượng Đức Phật trầm mặc.

Các loài hoa trên cũng chính là ẩn dụ cho vẻ đẹp và sự tao nhã, nét dịu dàng, đằm thắm của người phụ nữ khi Tú Duyên khéo léo ghép đôi hình ảnh hoa cùng người phụ nữ Việt xinh đẹp trong tà Áo Dài duyên dáng trong tranh của mình. Trong nhiều khung cảnh khác nhau, họ như thả hồn qua những nhạc khúc, giai điệu xưa được tấu bởi đàn Tranh, đàn Nguyệt, hay đàn Tỳ Bà – những nhạc cụ tiêu biểu cho âm nhạc cổ truyền Việt Nam.

Ngắm nhìn mỗi bức tranh của họa sỹ Tú Duyên, ta cảm tưởng như đang thưởng thức một bài thơ, một bản nhạc với bút pháp tinh tế, ngôn ngữ và hòa sắc mềm mại, dịu nhẹ. Chúng được sáng tác từ các chất liệu đời sống gần gũi, pha đôi chút sự mộng mơ, nên thơ cùng với góc nhìn nghiệm sinh theo thời gian. Tú Duyên đã để lại một dấu ấn nghệ thuật khó phai trong lòng giới mộ điệu nghệ thuật và các thế hệ họa sỹ sau này!

Mến chúc quý bạn sẽ có những khoảnh khắc thưởng lãm tranh thú vị! Trân trọng,

Lân Tinh Foundation

Về nghệ sỹ

Tú Duyên (1915-2012) tên thật là Nguyễn Văn Duyến. Nghệ danh của ông đúng ra là Tứ Duyên; đó là cách đọc lái của chữ Duyến Tư – ghép giữa tên ông và tên người bạn học rất thân của ông – Đỗ Văn Tư, nhưng khách mua tranh của ông quen đọc thành Tú Duyên.

Ông sinh trưởng trong một gia đình nhà Nho tại cái nôi mỹ nghệ Việt Nam – làng cổ Bát Tràng, Bắc Ninh. Chính nơi đây đã ảnh hưởng đến tâm hồn, tình cảm và định hình lối sáng tác rất riêng và độc đáo của Tú Duyên. Từ năm 1935 đến năm 1938, ông thi đậu và theo học lớp dự bị tại Trường Mỹ thuật Đông Dương. Đến năm 1939, ông phải gác lại việc học và cùng gia đình chuyển vào Sài Gòn sinh sống. Năm 1942 là cột mốc quan trọng trong sự nghiệp hội họa của Tú Duyên khi ông sáng tạo ra kỹ thuật “Thủ Ấn Họa” – một loại hình ấn mộc bản cải biên từ tranh khắc gỗ dân gian của Việt Nam, có sự khác biệt về công dụng và mang tính nghệ thuật cao.

Năm 1950, các tác phẩm “Thủ Ấn Họa” của ông bắt đầu được nâng cao về mặt chất lượng và độ tinh xảo. Triển lãm cá nhân đầu tiên về loạt tranh “Thủ Ấn Họa” của Tú Duyên ra mắt công chúng yêu nghệ thuật Sài Gòn vào tháng 3 năm 1953 tại Nhà hát lớn Sài Gòn. Năm 1955, ông đã đạt giải nhất giải thưởng Mỹ thuật miền Nam với bức “Thủ Ấn Họa” về danh nhân lịch sử Trần Bình Trọng – “Thà làm quỷ nước Nam”. Cuối năm 1996, triển lãm cá nhân về loạt tranh “Thủ Ấn Họa” lần thứ 18 của Tú Duyên diễn ra tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM. Năm 1997, ông được trao tặng Huy chương của Hội Mỹ thuật Việt Nam, và sau đó, ông nhận Huy chương Vì sự nghiệp Văn học, Nghệ thuật Việt Nam của Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam vào năm 1999.

Về ban tổ chức

Đơn vị tổ chức

Annam Gallery ra đời với mong muốn góp phần phát triển nền văn hoá nghệ thuật Việt Nam nói chung và đồng hành cùng các nghệ sĩ Việt Nam nói riêng, tạo cầu nối với những người yêu mến nghệ thuật với những hoạt động nghệ thuật phong phú, đa dạng.

Annam Gallery hướng đến mục tiêu giám tuyển, trưng bày và tổ chức các triển lãm đa phương tiện, đa hình thức, đầy đủ và phong phú về chủ đề lẫn cách thức thể hiện từ nghệ thuật dân gian truyền thống, nền tảng Đông Dương, Gia Định, Kháng Chiến, cho đến nghệ thuật hiện đại, đương đại.