Nhiều đề xuất định mức tái chế Fs ở mức rất cao
Ngày ngày 28/7, VCCI tiếp tục phối hợp tổ chức Hội thảo góp ý về định mức chi phí tái chế và chính sách về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu ở Việt Nam.
Hội thảo nhằm tiếp tục lấy ý kiến cho dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành định mức chi phí tái chế hợp lý, hợp lệ đối với một đơn vị khối lượng sản phẩm, bao bì (gọi tắt là Fs).
Quyết định này nhằm xác định mức đóng góp hỗ trợ tái chế thực hiện trách nhiệm mở rộng của các nhà sản xuất, nhập khẩu (gọi tắt EPR), có hiệu lực từ ngày 1/1/2024.
Ông James Ollen - Giám đốc Điều hành của Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam TP.HCM (AmCham Việt Nam). Ảnh: Trần Khánh
Ông James Ollen - Giám đốc Điều hành của Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam TP.HCM (AmCham Việt Nam) cho biết, Amcham Việt Nam rất ủng hộ việc tái chế bao bì, sản phẩm thải bỏ để bảo vệ môi trường. Và trên thực tế, nhiều doanh nghiệp Mỹ đã đi tiên phong trong lĩnh vực này.
Tuy nhiên, ông James Ollen vẫn chưa hài lòng với đề xuất định mức tái chế Fs lần này.
Ông đánh giá như thế nào về định mức chi phí tái chế Fs trong Dự thảo lần này?
- Theo số liệu của Bộ Tài nguyên & Môi trường, định mức chi phí tái chế trong dự thảo cao hơn nhiều mức trung bình của nhiều nước Tây Âu.
Định mức chi phí tái chế cao sẽ dẫn đến việc giá cả hàng hóa tăng cao, gây khó khăn cho sản xuất, kinh doanh. Và đương nhiên là ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống người dân, nhất là trong bối cảnh kinh tế vô cùng khó khăn như hiện nay.
Theo ông đâu là nguyên nhân định mức chi phí tái chế cao?
- Định mức chi phí tái chế có 1 nguyên nhân chính là chưa theo nguyên tắc kinh tế tuần hoàn, do chưa trừ đi giá trị vật liệu thu hồi được.
Trong Báo cáo Nghiên cứu Môi trường ngày 28/10/2021 của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế OECD đã nêu rõ: "Cần thiết kế các chương trình điều chỉnh phí sao cho đảm bảo khả năng thu hồi đầy đủ chi phí hoạt động". Thế nhưng giá trị Fs trong dự thảo lại chưa trừ đi giá trị vật liệu thu hồi được.
Với các vật liệu có giá trị tái chế thu hồi được lớn hơn chi phí tái chế như bao bì nhôm, sắt, giấy carton, bao bì nhựa cứng cũng cần lưu ý. Vì thực tiễn thu gom và tái chế ở Việt Nam hiện nay cho thấy, các nhà tái chế chính thức đều đang có lãi.
Các bao bì, sản phẩm này về cơ bản đã được thu hồi vì các nhà tái chế có động cơ cao trong việc thu gom và tái chế, nên chúng hầu như không có nguy cơ tới môi trường.
Việc các doanh nghiệp và 100 triệu người tiêu dùng Việt Nam, vốn đang rất khó khăn, phải đóng góp để hỗ trợ thêm cho nhà tái chế đang có lãi tăng thêm lợi nhuận, theo chúng tôi, là không hợp lý.
Không dễ đưa ra định mức chi phí tái chế làm hài lòng tất cả
Vậy Amcham Việt Nam có kiến nghị gì đối với Fs?
- Chúng tôi rất mong Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ trình Chính phủ ban hành mức Fs hợp lý cho Việt Nam. Cụ thể là, với các vật liệu có giá trị tái chế thu hồi được lớn hơn chi phí tái chế, như bao bì nhôm, sắt, giấy carton, bao bì nhựa cứng; nhà tái chế đã có lãi thì nên để hệ số điều chỉnh Fs bằng 0 theo khuyến nghị của OECD.
Với các vật liệu có giá trị thu hồi thấp như bao bì ni lon, bao bì giấy hỗn hợp, Fs nên điều chỉnh theo kết quả nghiên cứu của Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam.
Ngoài ra, Ban soạn thảo nên bỏ chi phí quản lý hành chính 2% khỏi đề xuất Fs. Vì 2% là số tiền rất lớn, lên tới nhiều trăm tỷ, khiến Fs cũng bị tăng theo. Tiền lãi ngân hàng từ số tiền doanh nghiệp đóng góp vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam đủ chi cho các hoạt động này.
Giải đáp vướng mắc và kiến nghị của các Hiệp hội, doanh nghiệp, ông Nguyễn Minh Khoa, cán bộ Văn phòng EPR Quốc gia cho biết, bản dự thảo ngày 26/7/2023 đã có điều chỉnh, giảm một số điểm so với dự thảo ngày 27/4/2023 trước đó.
Việc so sánh chi phí tái chế với các nước chỉ mang tính tham khảo vì cơ cấu, cách thức tính phí các khâu; mục tiêu về môi trường và tái chế cũng khác nhau.
Theo ông Khoa, Fs của Việt Nam trong dự thảo không hề cao hơn so với nhiều nước. Định mức chi phí tái chế Fs của dự thảo cũng đã có tính tới yếu tố kinh tế tuần hoàn, đã thể hiện qua các hệ số điều chỉnh trong dự thảo mới.
Với một số kiến nghị đưa định mức chi phí tái chế về bằng 0, ông Khoa cho rằng việc này không có cơ sở. Vì như thế, doanh nghiệp không thực hiện nghĩa vụ gì.
Việc này trái với luật bảo vệ môi trường, cũng không đúng thông lệ quốc tế. Hầu hết các nước đều áp dụng phí tái chế, có thể cao thấp khác nhau. Đó là vấn đề cần tranh luận.
Hầu hết các hiệp hội, doanh nghiệp cho rằng định mức chi phí tái chế là cao, nhưng các nhà tái chế lại cho là thấp. Thực tế, để đề ra mức chi phí có thể làm hài lòng tất cả các bên là rất khó.
"Ban soạn thảo cũng như Văn phòng EPR Quốc gia ghi nhận đầy đủ, khách quan để điều chỉnh, hoàn thiện dự thảo một cách hợp lý nhất", ông Nguyễn Minh Khoa chia sẻ.
