Theo đó thì ngày 16/3/2023 TAND tỉnh Lâm Đồng có Công văn số 58/CV-TA do Chánh án Đào Chiến Thắng ký, gửi Chủ tịch UBND TP Bảo Lộc về việc đề nghị xem xét thời gian cưỡng chế đối với công trình trên thửa đất 313 tờ bản đồ số 37, thôn 1, xã ĐamB'ri, TP Bảo Lộc của bà Lê Thị Tố Loan.
Theo Công văn, căn cứ hồ sơ vụ án hành chính sơ thẩm thụ lý số 72/2022/TLST-HC về việc “Khiếu nại quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý Nhà nước về đất đai và quyết định giải quyết khiếu nại có liên quan” giữa người khởi kiện là bà Lê Thị Tố Loan; bên bị kiện UBND TP Bảo Lộc, Chủ tịch UBND TP Bảo Lộc.
Công văn 58/CV-TA do Chánh án Đào Chiến Thắng ký, gửi Chủ tịch UBND TP Bảo Lộc v/v đề nghị xem xét thời gian cưỡng chế
Căn cứ đơn khiếu nại về việc không áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời ngày 15.3 của bà Lê Thị Tố Loan; Căn cứ Điều 37 Luật Tố tụng Hành chính về nhiệm vụ, quyền hạn của Chánh án.
Ngày 14/3, Tòa án ban hành Thông báo số 52/TB-TA về việc không áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời. Một ngày sau, ngày 15/3, TAND tỉnh Lâm Đồng nhận được đơn khiếu nại Thông báo trên.
Theo Quy định tại điều 77 Luật Tố tụng Hành chính: “Chánh án Toà án phải xem xét giải quyết khiếu nại, kiến nghị quy định tại khoản 1 Điều 76 của luật này trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được khiếu nại, kiến nghị”.
Công văn gửi của TAND tỉnh Lâm Đồng do Chánh án Đào Chiến Thắng ký ngày 16/3/2023, gửi Chủ tịch UBND TP Bảo Lộc về việc đề nghị xem xét thời gian cưỡng chế, thế nhưng sáng cùng ngày, lực lượng chức năng TP Bảo Lộc đã tiến hành cưỡng chế công trình của người dân.
Không áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời là chưa phù hợp quy định pháp luật.
Ban Cưỡng chế do Phó chủ tịch UNBD TP Bảo Lộc Phùng Ngọc Hạp (Trưởng Ban) triển khai cưỡng chế ngày 16/03/2023 tại thửa đất số 313, tờ bản đồ 37, Đamb'ri, TP Bảo Lộc
Tháng 9/2022 UBND TP Bảo Lộc ban hành văn bản yêu cầu cưỡng chế các công trình trên thửa đất 1f313 tờ bản đồ số 37 thôn 1, xã ĐamB'ri, TP Bảo Lộc. Tuy nhiên, thửa đất này đã được bà Loan sử dụng ổn định từ năm 2002 đến nay và các cơ quan chức năng xác định không có hành vi lấn chiếm.
Ngày 19/9/2022, Chủ tịch UBND TP Bảo Lộc ra Quyết định số 3139/QĐ-CCXP và thông báo số 4417/QĐ-KPHQ về việc cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả do bà Lê Thị Tố Loan có hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống thiên tai, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi.
Tại quyết định này, UBND TP Bảo Lộc yêu cầu bà Loan phải phá bỏ các loại cây ăn quả trên bờ ao và mép đường đi; phá dỡ bờ kè tạo ra 2 ao, tháo dỡ đường điện thắp sáng, cầu bắc từ bờ ra giữa ao...
Hình ảnh cây ăn trái, đường sá, hàng rào... bị UBND TP Bảo Lộc cưỡng chế ngày 16/03/2023
Phía bà Loan cho rằng, khu đất của bà có diện tích là 22.860m2 (nằm sát hồ Nam Phương), nguồn gốc sử dụng đất là do hộ khai phá nhận sang nhượng của ông Trần Duy Thư năm 2002 và hiện không có tranh chấp. Nguồn gốc đất cũng được UBND xã ĐamB'ri lấy ý kiến khu dân cư ngày 15/11/2019 và được niêm yết công khai tại UBND xã.
“UBND TP Bảo Lộc ra quyết định cưỡng chế các công trình tại thửa đất của tôi nhưng không hề cung cấp các căn cứ pháp lý về phạm vi, ranh giới chính xác và chứng minh ảnh hưởng lĩnh vực phòng, chống thiên tai, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi tại hồ Nam Phương. Vì thế, tôi đã làm đơn khiếu nại các Quyết định cưỡng chế của UBND TP Bảo Lộc lên TAND tỉnh Lâm Đồng và đã được Tòa ban hành thông báo thụ lý vụ án theo quy định của pháp luật” bà Loan thông tin.
Sau khi nhận được thông báo thụ lý của tòa án, ngày 21/10/2022, UBND TP Bảo Lộc ban hành Quyết định tạm đình chỉ cưỡng chế buộc khắc phục hậu quả vì TAND tỉnh Lâm Đồng đã thụ lý vụ án hành chính về việc khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai và quyết định giải quyết khiếu nại có liên quan.
Ngày 27/2/2023, UBND TP Bảo Lộc ra quyết định về việc tiếp tục cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả từ ngày 14 - 16//3/2023
Ngày 1/3/2023, bà Loan có đơn khiếu nại quyết định trên gửi đến TAND tỉnh Lâm Đồng.
Ngày 7/3/2023 TAND tỉnh Lâm Đồng ban hành thông báo về việc thụ lý bổ sung yêu cầu khởi kiện vụ án hành chính sơ thẩm của bà Loan.
Ngày 15/3, Ban Cưỡng chế, UBND TP Bảo Lộc mời bà Loan lên làm việc liên quan đến việc khắc phục hậu quả vi phạm hành chính.
Ngày 16/3/2023 triển khai cưỡng chế.
Quyết định 01/2023/QĐGQKN-TA do Chánh án Đào Chiến Thắng ký ngày 17/03/2023 (sau cưỡng chế 1 ngày) đã xác định không có ranh giới hồ Nam Phương để xác định cưỡng chế
Chỉ 1 ngày sau khi cưỡng chế, ngày 17/3/2023, Tòa án Nhân tỉnh Lâm Đồng đã có Quyết định số 01/2023/QĐGQKN-TA giải quyết khiếu nại của bà Lê Thị Tố Loan khiếu nại thông báo số 52/TB-TA ngày 14/3/2023 của Tòa án Nhân dân tỉnh Lâm Đồng về việc không áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời: “Tạm đình chỉ việc thi hành quyết định hành chính số 3139/QĐ-CCXP ngày 19/9/2022 của Chủ tịch UBND TP Bảo Lộc về cưỡng chế để đảm bảo thi hành Quyết định số 4417/QĐ-KPQH ngày 30/12/2021 của Chủ tịch UBND TP Bảo Lộc buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả của bà Lê Thị Tố Loan và Quyết định 435/QĐ-UBND ngày 22/2/2023 của Chủ tịch UBND TP Bảo Lộc về việc tiếp tục cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Trong Quyết định này có nhiều chi tiết rất quan trọng làm thay đổi bản chất của vụ án: đó chính là việc xác định ranh mốc, hồ sơ quản lý hồ Nam Phương, căn cứ để xác định vi phạm hành chính.
Tòa án xác minh như sau: Hồ Nam Phương có từ trước 1975, Theo phân cấp thì việc quản lý, khai thác, bảo vệ công trình thủy lợi tỉnh giao cho TP Bảo Lộc quản lý. Năm 2012 TP Bảo Lộc giao nhiệm vụ khai thác công trình thủy lợi cho Trung tâm Nông nghiệp TP Bảo Lộc vận hành, nhưng trên thực tế thì Trung tâm này lại không quản lý hồ Nam Phương do chưa xác định được ranh giới, hành lang an toàn công trình hồ đập. Hơn nữa UBND TP Bảo Lộc không cung cấp hồ sơ, tài liệu nào khác có liên quan đến việc quản lý hồ Nam Phương.
Do công trình xây dựng trước 1975 và do cấp huyện quản lý nên Chi cục Thủy lợi cũng không có hồ sơ thiết kế công trình. Còn UBND Phường 2 và xã Đamb’ri chỉ quản lý trên hồ sơ (số mục kê), trên thực tế phần diện tích đất trên do bà Lê Thị Tố Loan sử dụng.
Như vậy qua xác minh của Tòa án, Chi cục Thủy lợi Lâm Đồng và UBND TP Bảo Lộc chỉ cung cấp được hồ sơ (Quyết định) liên quan đến việc phân cấp, quản lý, xác định đơn vị trực tiếp quản lý, vận hành là Trung tâm Nông nghiệp TP Bảo Lộc; không có hồ sơ về việc xác định phạm vi, ranh giới, diện tích hồ, phạm vi quản lý đối với hồ Nam Phương.
Về thu thập tài liệu chứng cứ trong quá trình giải quyết vụ án hành chính, Tòa án Nhân dân tỉnh Lâm Đồng chưa tiến hành thu thập tại chỗ, việc triển khai các Quyết định hành chính số 3139, 4417, 435 của UBND TP Bảo Lộc dẫn đến hệ quả không còn hiện trạng sử dụng đất, không đảm bảo cho hoạt động thu thập tài liệu chứng cứ của Tòa án.
Thẩm phán giải quyết vụ án ban hành thông báo số 52/TB-TA ngày 14/3/2023 về việc không áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo yêu cầu của bà Loan là chưa phù hợp quy định pháp luật.
Cuối cùng Tòa án tỉnh Lâm Đồng Quyết định chấp nhận khiếu nại của bà Lê Thị Tố Loan, khiếu nại thông báo số 52/TB-TA của tòa án nhân dân tỉnh Lâm Đồng.
Chánh án Đào Chiến Thắng còn yêu cầu thẩm phán được phân công giải quyết vụ án xem xét ban hành Quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời “Tạm đình chỉ việc thi hành quyết định hành chính số 3139/QĐ-CCXP ngày 19/9/2022 của Chủ tịch UBND TP Bảo Lộc về cưỡng chế để đảm bảo thi hành Quyết định số 4417/QĐ-KPQH ngày 30/12/2021 của Chủ tịch UBND TP Bảo Lộc buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả của bà Lê Thị Tố Loan và Quyết định 435/QĐ-UBND ngày 22/2/2023 của Chủ tịch UBND TP Bảo Lộc về việc tiếp tục cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Quyết định giải quyết khiếu nại này là quyết định cuối cùng – Chánh án Đào Chiến Thắng cho biết.
Luật sư Phạm Đình Bắc (Đoàn Luật sư TP.HCM) - Giám đốc Cty TNHH Luật Bắc Nam Sài Gòn
Theo Luật sư Phạm Đình Bắc (Đoàn Luật sư TP.HCM) - Giám đốc Công ty TNHH Luật Bắc Nam Sài Gòn nhận định,
Chánh án TAND tỉnh Lâm Đồng có văn bản gửi UBND TP Bảo Lộc đề nghị gia hạn thời hạn cưỡng chế, là thể hiện sự cẩn trọng trong việc giải quyết quyền và lợi ích hợp pháp cho người dân.
Nếu có căn cứ và phù hợp với quy định của Luật tố tụng hành chính hơn, thì Chánh án có thể ra quyết định giải quyết khiếu nại, theo đó chấp nhận áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo yêu cầu của người có yêu cầu, thì mới đủ căn cứ để ngưng cưỡng chế.
Tuy nhiên, do thời gian gấp rút, Chánh án cũng cần họp chuyên môn để xem xét, đánh giá kỹ lưỡng trong 3 ngày làm việc, để có thể đưa ra quyết định đúng đắn, phù hợp với quy định của pháp luật, tránh trường hợp vì thiếu cẩn trọng mà gây thiệt hại cho các bên.
Do đó, thực tế văn bản đề nghị gia hạn thời hạn không có tính bắt buộc áp dụng, UBND TP Bảo Lộc chỉ có thể xem xét chấp nhận hoặc không chấp nhận mà vẫn tiến hành cưỡng chế theo kế hoạch.
Hiện việc giải quyết yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của người khiếu kiện đã bị bác bỏ, do đó, trách nhiệm giải quyết khiếu nại của Chánh án là rất lớn, bởi nếu xác định việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời là có cơ sở và ra quyết định giải quyết khiếu nại chấp nhận yêu cầu, thì sẽ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại của Tòa án theo khoản 3 Điều 72 Luật Tố tụng hành chính, đối với thiệt hại mà người khiếu kiện phải gánh chịu do công trình của họ đã bị cưỡng chế.
Nếu trường hợp này xảy ra, mặc dù trách nhiệm bồi thường thiệt hại là của Tòa án, tuy nhiên, lỗi lớn hơn lại thuộc về việc có phần nôn nóng, chưa xem xét kỹ lưỡng đề nghị của Chánh án TAND tỉnh Lâm Đồng của UBND TP Bảo Lộc, bởi nếu hoãn thêm một thời gian ngắn, để Chánh án giải quyết khiếu nại một cách kỹ lưỡng trong 3 ngày làm việc.
