Chọn DN đấu giá có vấn đề?
Thông báo do Đại tá Nguyễn Huy Cương - Phó Thủ trưởng Cơ quan CSĐT (CQĐT) ký, khẳng định nhóm người trong Cty TNHH Dịch vụ - Thương mại Tân Hiệp Phát (219 Đại lộ Bình Dương, Thuận An, Bình Dương) đã “có sự thông đồng, móc nối với nhau để dìm giá giành quyền mua tài sản mà không phải đấu giá với đối thủ nào khác”.
Trước đó, qua xác minh “Nghi án Tập đoàn Tân Hiệp Phát thông đồng dìm giá khu đất nghìn tỷ”, phản ánh sự việc bà Trần Ngọc Bích (SN 1984, HKTT 169/23 Chu Văn An, phường 12, Bình Thạnh, TP HCM, là người đại diện của Cty Tân Hiệp Phát) và bà Võ Thị Khánh Chi (SN 1985, HKTT 19/8 Lam Sơn, phường 5, quận Phú Nhuận, TP HCM, cấp dưới của bà Bích); thông đồng dìm giá khu đất 79.481,9m2 tại khu An Hải – An Hội, huyện Côn Đảo.
Sai phạm này còn có sự tham gia giúp sức của bà Trần Uyên Phương (chị bà Bích), ông Trần Quí Thanh (ông chủ Cty Tân Hiệp Phát, cha của bà Phương và bà Bích), ông Vũ Anh Tuấn (SN 1978, HKTT 32/3/18 Phạm Huy Thông, phường 7, Gò Vấp, TP HCM), ông Nguyễn Lê Khánh (cùng là cán bộ, nhân viên Tân Hiệp Phát).
Theo kết luận của CQĐT, ngay từ khâu lựa chọn tổ chức bán đấu giá khu đất trên đã có vấn đề. Trung tâm Phát triển quỹ đất (PTQĐ) thuộc Sở TN&MT được tỉnh giao tổ chức thực hiện việc đấu giá khu đất. Có 4 bộ hồ sơ dự thầu, khi Tổ tư vấn của Trung tâm PTQĐ họp để lựa chọn đơn vị tổ chức đấu giá; đã không đánh giá chi tiết, đầy đủ các tiêu chí của đơn vị dự thầu được nêu trong thông báo như cơ sở vật chất, trang thiết bị đảm bảo cho việc tổ chức đấu giá; năng lực, kinh nghiệm và uy tín của tổ chức đấu giá; năm thành lập, số lượng đấu giá viên, đội ngũ nhân viên, kinh nghiệm trong việc đấu giá tài sản...
Trung tâm PTQĐ đã chỉ chú trọng vào việc báo giá mức thù lao của các đơn vị nộp hồ sơ, để quyết định đề nghị chỉ định thầu cho Cty Đấu giá hợp danh BR-VT (185/13 Ba Cu, phường 4, TP Vũng Tàu), dù “mức thù lao giữa các đơn vị này báo giá có sự chênh lệch không đáng kể” như CQĐT kết luận. Cty này là một dạng “trẻ sơ sinh” trong lĩnh vực đấu giá, vừa được cấp giấy đăng ký hoạt động trước đó chỉ 3 tuần (ngày 7/11/2019). Cty này có duy nhất một đấu giá viên (đồng thời là GĐ Cty) là ông Đoàn Huy Văn, SN 1959).
Từ bất thường này đã tiếp tục nảy sinh ra bất thường khác, là sau này, khi CQĐT vào cuộc xác minh ai là người đi nộp hồ sơ, Cty Đấu giá hợp danh BR-VT cho rằng “không lưu giấy biên nhận”.
Việc “thông tin rộng rãi về tài sản bán đấu giá” được Cty này thực hiện như sau: Niêm yết thông báo tại trụ sở UBND huyện Côn Đảo từ 28/11 - 19/12/2019; thông báo 2 lần trên báo BR-VT. Từ việc lưu hồ sơ giấy tờ và thông báo như nêu trên, nên theo Cty đấu giá, “đến thời điểm thẩm định hồ sơ chỉ có hồ sơ của bà Bích và bà Chi có đủ điều kiện tham gia xét”.
Dùng thủ đoạn dối trá để được tham gia đấu giá
Ngày 20/12/2019, các thành viên thuộc Sở TN&MT, Tài chính, Tư pháp, Trung tâm PTQĐ, Công ty đấu giá đã thẩm định hồ sơ. Trong hai hồ sơ sử dụng giấy xác nhận số dư tài khoản để chứng minh năng lực tài chính. CQĐT khẳng định giấy xác nhận này chỉ có ý nghĩa chứng minh có số tiền trong tài khoản tại thời điểm ngân hàng xác nhận. Tài liệu này không đủ căn cứ kết luận chủ tài khoản có “vốn thuộc sở hữu của mình”.
Về nguồn tiền hình thành “xác nhận số dư”, CQĐT xác định từ một khoản tiền hàng trăm tỷ đồng do bà Phương chuyển lòng vòng qua bà Bích, bà Chi để PVCombank xác nhận số dư tài khoản.
Với khoản tiền bà Bích, bà Chi đặt trước hơn 107,4 tỷ đồng/người, CQĐT xác định cũng là do bà Phương chuyển. Sau khi bà Chi không trúng đấu giá và được hoàn trả số tiền đặt trước; thì bà Chi chuyển trả tiền ngay cho bà Phương và tài khoản bà Chi có số dư là... 0 đồng.
CQĐT xác định bà Chi mở tài khoản PVCombank ngày 17/12/2019 chỉ để thực hiện một mục đích duy nhất là nhận tiền từ cấp trên, chuyển tiền để tham gia đấu giá, không phát sinh các giao dịch khác đến ngày 26/12/2019.
Về quá trình lấy lời khai bà Chi, CQĐT cho hay được ông Thanh, bà Phương chuyển tiền nhưng bà Chi không khai báo rõ lý do, mục đích nhận tiền. Bà Chi một mực cho rằng “không còn tài liệu nào khác để cung cấp”. Dù bà Bích, bà Chi không đủ các điều kiện để tham gia đấu giá khu đất trên. Thế nhưng, Hội đồng vẫn kết luận bà Bích, bà Chi “đủ điều kiện đấu giá”.
Dẫn đến sự “lọt lưới” này, CQĐT cho rằng “việc này các thành viên Hội đồng không thể biết được; không đủ thẩm quyền và điều kiện kiểm tra, đánh giá tính chính xác về các nội dung này”. Và “hiện chưa có văn bản pháp luật hướng dẫn chi tiết, đầy đủ về các tiêu chí nhằm xác định năng lực tài chính của người tham gia đấu giá là cá nhân”.
Về bản “cam kết cấp tín dụng” do Ngân hàng PVCombank cấp, sau khi làm việc, CQĐT cho biết PVCombank xác định “Bản cam kết cấp tín dụng không phải là giấy tờ để chứng minh năng lực tài chính và khả năng huy động vốn của cá nhân, tổ chức”.
“Có sự thông đồng, móc nối để dìm giá giành quyền mua tài sản”
CQĐT xác định cuộc đấu giá khu đất còn có hàng loạt vi phạm khác. Ông Tuấn và ông Khánh là người đại diện của bà Bích, bà Chi chỉ bỏ phiếu trả giá tại vòng một, mức trả giá lần đầu có sự chênh lệch không lớn so với giá khởi điểm. Thế nhưng, cả hai đều từ chối nhận phiếu trả giá vòng hai. Khai với CQĐT, họ cho rằng “chỉ được người ủy quyền cho phép bỏ giá một lần duy nhất với số tiền bỏ giá được ấn định trước, không được trả giá lần 2”. Thế nhưng, đấu giá viên Văn vẫn tuyên bà Bích trúng đấu giá khu đất trên.
Từ kết quả quả xác minh điều tra như trên, CQĐT khẳng định “như vậy có căn cứ cho thấy những người tham gia đấu giá, người ủy quyền có sự thông đồng, móc nối với nhau để dìm giá giành quyền mua tài sản mà không phải đấu giá với đối thủ nào khác; ảnh hưởng đến quyền lợi của chủ tài sản”.
Cơ quan CSĐT Công an BR-VT cho biết để xử lý hành vi trên theo Điều 218 BLHS (tội Vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản) thì cần phải chứng minh được hậu quả thu lợi bất chính hoặc thiệt hại do hành vi thông đồng gây ra.
Tuy nhiên, Cơ quan CSĐT Công an BR-VT lại đưa ra quan điểm, trong trường hợp này “UBND tỉnh chưa ra quyết định công nhận kết quả đấu giá và chưa bàn giao đất cho người trúng đấu giá nên chưa xác định được giá trị thu lợi bất chính và hậu quả thiệt hại do hành vi vi phạm gây ra”. Vì vậy, Cơ quan CSĐT Công an BR-VT cho rằng “hành vi của bà Bích, bà Chi và những người có liên quan chưa đủ yếu tố cấu thành tội vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản”. Cơ quan này sau đó đã ra Quyết định không khởi tố hình sự vụ án số 22/QĐKKTVA-CSKT.
Quan điểm xử lý sự việc của Công an BR-VT trong sự việc trên có phù hợp pháp luật hay không, chúng tôi sẽ phản ánh ý kiến của các chuyên gia pháp lý, luật sư trong các số tiếp theo.
Minh Khang – Chánh Bùi
