Hơn chục năm đã trôi qua, kể từ khi thị trường chứng khoán Việt Nam đạt đỉnh, và cho tới đầu năm 2021 đến nay người ta mới lại được chứng kiến một cơn sốt tương tự. Mở mắt đi ăn phở đã thấy hỏi hôm qua mua gì, chốt lời, cắt lỗ ra sao. Lên công ty chưa kịp check email, làm việc thì các nhóm zalo cũng như phần mềm chat thông tin “phím hàng” cứ "bắn" vào chíu chíu. Tối về đến nhà, câu chuyện vợ chồng vẫn xoay quanh bảng xanh-đỏ, rằng hôm nay VN-Index lên bao nhiêu, thằng A con B ở công ty vừa ăn được con gì, bao nhiêu phần trăm...
Đầu tháng 7/2021, Tôi - một nhân viên tại một công ty xuất bản ở Hà Nội bắt đầu thực sự gia nhập thị trường chứng khoán, cổ phiếu đầu tiên tôi mua là của một doanh nghiệp bất động sản rất nổi bật có trụ sở ở Quận Cầu Giấy.
 |
|
Giao dịch mà không có kiến thức giống như bạn đang lao đầu ra đường bất chấp xe lớn đang lao đến bạn vậy |
Nói là thực sự vì rằng, tôi đã được bạn bè lập giúp tài khoản chứng khoán từ trước đó khá lâu, song chưa dám đổ tiền vào để mua cổ phiếu. Từ lâu tôi vẫn nghe nhiều thông tin cho rằng, mua cổ phiếu chả khác gì... “đánh bạc” nên tôi vẫn do dự không mua. Song, khoảng thời gian đó, đi đâu gặp ai tôi cũng chỉ nghe thấy hai từ “cổ phiếu” và “chốt lời”. Bạn bè tôi 10 người thì đến 9 người khoe đã mua con A, B, C và đều thắng. Người ít lời vài chục phần trăm, có người tăng gấp đôi, gấp ba tài khoản chỉ trong vòng một tháng chơi chứng khoán.
Nghe thế, máu làm giàu trong người nổi lên. Thêm vào đó, bố mẹ tôi vừa bán đất ở quê và chia cho mỗi con khoản tiền gần 1 tỷ đồng. Tôi đã lấy ra 700 triệu đồng để trả khoản tiền mua căn chung cư trả góp, 300 triệu đồng còn lại lẽ ra để mua con xe ô tô cũ đi lại cho đỡ vất vả - như dự định trước đó thì nay tôi nghe lời bạn bè khuyên nên đã giữ lại để chơi chứng khoán.
Bỏ ra khoảng thời gian 2 ngày “nghiên cứu thị trường”, tôi nắm được những điều cơ bản nhất về thị trường chứng khoán, cách xem mã công ty, ngành nghề, cách đặt lệnh mua bán,... Rồi tôi còn tham gia các hội nhóm, mạng xã hội YouTube để nghe các chuyên gia phân tích nên mua con nào, kế hoạch chơi ra sao...
Thế là tôi quyết định xuống tiền mua cổ phiếu bản thân cho là “ngon”, chỉ sau 3 phiên số vốn ban đầu là gần 100 triệu nay tôi đã lời được gần 10 triệu đồng. “À, hóa ra chơi chứng khoán không khó như mình tưởng” - Tôi nghĩ vậy và ném sạch số tiền còn lại vào thị trường. “Cờ bạc đãi tay mới” - sau khoảng 3 phiên nữa, từ 300 triệu đồng ban đầu, tôi đã có thêm hơn 60 triệu đồng. Tức là đã lãi 20% chỉ trong vòng chưa đầy một tuần lễ.
Cứ thế cứ thế cơn say chứng khoán trong tôi ngày một nhiều, tôi quyết định sử dụng margin để đẩy nhanh con đường làm giàu của mình hơn nữa và tôi thua cháy tài khoản. Những lần sau đó tôi đã vay mượn khắp nơi để tiếp tục cho tiền vào thị trường chứng khoán nhưng đều có chung kết cục là thất bại.
Sau những lần thua lỗ cay đắng thì tôi đã nhận ra những hành động ngu ngốc của mình và dần tĩnh tâm lại để suy nghĩ về nó. Thật ra đến bây giờ tôi vẫn có những lần thua lỗ nhưng nó thua lỗ theo một cách rất khác so với khi xưa. Tôi bình tĩnh hơn,chấp nhận khoản thua lỗ của mình, thậm chí có những thua lỗ khá đậm, tôi nghỉ ngơi 3 đến 4 tháng để tĩnh tâm và tìm hiểu nguyên nhân tại sao quyết định của tôi lại sai lầm. Giao dịch chứng khoán gần như giúp tôi trưởng thành và chín chắn hơn vì nó giúp tôi thận trọng hơn và kích thích tôi cần học hỏi nhiều hơn và không ngừng mỗi ngày.
Dưới đây là những sai lầm và bài học rút ra sau những lần cháy tài khoản của tôi:
Sai lầm thứ nhất: Không có kiến thức tài chính
Bắt đầu giao dịch với cái đầu số 0, không có kiến thức, liều lĩnh, mạo hiểm là những thứ tôi từng trải qua. Giao dịch mà không có kiến thức giống như bạn đang lao đầu ra đường bất chấp xe lớn đang lao đến bạn vậy.
Vừa không có kiến thức còn nghe bạn bè xung quanh xúi vào lệnh này, vào lệnh kia là tôi sẽ vào lệnh thẳng tay mà không suy nghĩ hay phân tích. Hiện nay, có rất nhiều nhà đầu tư cũng như vậy, chỉ mong "ngồi mát ăn bát vàng", thường gia nhập các nhóm tín hiệu, đợi “chuyên gia” cho lệnh để đánh. Đây là một hành động vô cùng nguy hiểm. Tiền của bạn thì chính bạn phải là người nắm giữ và ra quyết định với nó. Đừng bốc đồng và chỉ biết theo người khác. Hãy có chính kiến của bản thân và ra quyết định sáng suốt.
Sai lầm thứ hai: Lòng tham quá lớn, không kiểm soát được tâm lý
Tham lam là một đức tính không hề tốt trong cả cuộc sống lẫn đầu tư. Vì lòng tham mà tôi muốn nhiều hơn nữa, thấy lãi tôi lại muốn lãi hơn mà không quan sát kỹ thị trường, đến khi thị trường quay đầu thì tôi đã không còn cơ hội để hối tiếc nữa. Bởi vậy mới nói, kiểm soát tâm lý là một điều rất quan trọng trong bất kỳ kênh đầu tư tài chính nào. Khi bạn có một cái đầu lạnh và khống chế cảm xúc tốt khi thắng cũng như khi thua thì nó sẽ giúp ích rất nhiều trong quá trình đầu tư của bạn.
Sai lầm thứ ba: Sử dụng margin vô tội vạ
Nôm na thì margin là công cụ giúp gia tăng tài khoản một cách nhanh chóng nhưng nó cũng là con dao hai lưỡi khi thị trường giảm sâu. Tôi đã có khoảng 4 lần call margin trong 1 năm đầu bắt đầu sự nghiệp giao dịch chứng khoán của mình. Sau đó tôi dần nhận ra đòn bẩy là một thứ cần phải cẩn thận và tính toán kỹ lưỡng khi sử dụng nó.
Sai lầm thứ tư: Gồng lãi/lỗ thiếu quyết đoán
Gồng lời, gồng lỗ không phải là một thuật ngữ quá xa lạ đối với các anh em trader. Khi mới giao dịch, với một lệnh có lời tôi thường phân vân giữa việc nên tiếp tục để đó cho nó lời thêm hay chốt lời. Và những lúc thị trường không như mơ, biểu đồ đỏ đang kéo dài thì tôi cũng khá khó để ra quyết định nên dừng hay đợi nó quay đầu. Để duy trì một lệnh, cần có nhiều yếu tố và cần phân tích thật kỹ. Vì thế, lời khuyên cho các bạn rằng đừng gồng quá sức nó sẽ làm ảnh hưởng đến tài khoản của bạn.
Hầu hết các nhà đầu tư giao dịch trên thị trường chứng khoán đều có và trải qua những giai đoạn thua lỗ, đây là một điều hiển nhiên trong giao dịch. Ngay cả các tỷ phú lớn trên thế giới cũng vài lần thất bại, thì chúng ta thất bại là điều không quá khó hiểu.
Hy vọng câu chuyện của tôi sẽ giúp bạn thấy tích cực hơn trong mỗi lần giao dịch và đừng tuyệt vọng sau những lần thua lỗ, hãy vực dậy tinh thần và ý chí chiến đấu.
Chúc các bạn thành công
Nguyễn Hoài Nam (Mỹ Đình, Hà Nội)
