Ngày 11/8, Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NNPTNT) tổ chức họp trực tuyến với các địa phương và doanh nghiệp sản xuất phân bón phía Nam để tìm ra giải pháp trong bối cảnh giá mặt hàng này tăng cao.
Ông Hoàng Trung - Cục trưởng Cục Bảo vệ Thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho rằng, trong khoảng 5 năm trở lại đây, Việt Nam đã cơ bản tự chủ được mặt hàng phân bón. Nhu cầu sử dụng trong nước không tăng trong những năm gần đây.
Thống kê mới nhất từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho thấy, cả nước hiện có 841 nhà máy sản xuất phân bón, với công suất gần 30 triệu tấn/năm. Năm 2020, lượng sử dụng là 10,2 triệu tấn, trong đó 7,6 triệu tấn vô cơ và 2,6 triệu tấn hữu cơ. "Như vậy, công suất sản xuất gấp 3 lần so với nhu cầu tiêu thụ", ông Hoàng Trung nhận xét.
Giá phân bón tăng cao trong thời gian vừa qua. Ảnh: Zing
“7 tháng đầu năm, các nhà máy trong nước đã sản xuất được 2,5 triệu tấn, tăng gần 200 triệu tấn so với cùng kỳ 2020. Năm 2020, Việt Nam nhập khẩu 3,97 triệu tấn, nhưng 7 tháng đầu năm, Việt Nam nhập 3,1 triệu tấn, tăng 6.700 tấn so với cùng kỳ. Số liệu trên cho thấy, năng lực sản xuất vẫn đáp ứng được nhu cầu sử dụng. Do đó, không có sự chênh lệch cung cầu và đây không phải là nguyên nhân đẩy giá phân bón tăng cao”, Cục trưởng Hoàng Trung khẳng định.
Cục trưởng Cục Hóa chất (Bộ Công Thương), ông Nguyễn Văn Thanh, cho biết sau thời gian tăng giá kỷ lục vào cuối năm 2018, giá phân bón đã liên tục giảm và chạm đáy vào tháng 7/2020. Từ tháng 7/2020 đến nay, giá bắt đầu phục hồi và có chiều hướng tăng cao. Về nguyên nhân khiến giá tăng cao, Cục trưởng Nguyễn Văn Thanh cho rằng, giá tăng là do giá nông sản trên thế giới liên tục tăng trong thời gian qua (điển hình là giá gạo) kết hợp với tình hình thời tiết thuận lợi đã thúc đẩy sản xuất nông nghiệp phát triển, kèm theo đó là nhu cầu phân bón.
Trong khi đó, do giá giảm quá sâu trong nửa đầu năm 2020, nguồn cung trên thế giới lại có xu hướng giảm nên không kịp đáp ứng nhu cầu phục hồi quá nhanh. Dịch Covid-19 được kiểm soát ở mức độ nhất định tại các thị trường lớn như Bắc Mỹ, châu Âu, Trung Quốc ... đã khiến nhu cầu đối với nhiều mặt hàng phân bón phục hồi rất nhanh. Với chính sách nới lỏng tiền tệ toàn cầu, không chỉ phân bón mà hầu hết các mặt hàng cơ bản như sắt thép, than đá, xăng dầu, thức ăn chăn nuôi ... đều chứng kiến mức tăng giá rất mạnh.
Cũng nói về nguyên nhân khiến giá tăng, ông Bùi Thế Chuyên, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Hóa Chất Việt Nam (Vinachem) khẳng định giá tăng là do chi phí sản xuất. Ông Chuyên lý giải nguồn cung không thiếu so với nhu cầu. “Nếu nói giá phân bón tăng do bấp cập cung cầu là không đúng. Nguyên nhân chính là do chi phí sản xuất 7 tháng đầu năm tăng rất cao như lưu huỳnh tăng 170%, amoniac tăng gấp 2 lần… khiến giá đầu vào tăng. Cùng với đó là sự gia tăng của chi phí vận chuyển và những tác động tiêu cực đến từ đại dịch Covid-19”, ông Chuyên nói.
Trước các ý kiến nêu ra về tình hình giá cả phân bón, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho rằng phân bón là mặt hàng thuộc diện bình ổn giá, nhưng việc bình ổn sẽ rất khó khăn khi nguyên nhân tăng giá chủ yếu là do giá nguyên liệu tăng. Việc áp dụng các quy định hành chính vào thị trường khi Việt Nam đã có những cam kết quốc tế càng khó khả thi. Mặc dù vây, hai ngành Công Thương và Nông nghiệp sẽ cố gắng đề xuất với Thủ tướng Chính phủ một số giải pháp góp phần hỗ trợ, chia sẻ khó khăn với bà con nông dân.
Thứ nhất, Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp đề nghị các doanh nghiệp sản xuất tiếp tục cố gắng, bảo đảm chạy đúng công suất trên cơ sở bảo đảm an toàn cho công nhân, bảo đảm các biện pháp phòng chống dịch Covid-19 với mục tiêu cung cấp đầy đủ cho thị trường.
Thứ hai, ngành Nông nghiệp hướng dẫn bà con nông dân sử dụng tiết kiệm, cố gắng chuyển đổi sang các loại khác kết hợp với việc sử dụng phân bón hữu cơ, tăng tỷ trọng hữu cơ trong chăm sóc cây trồng.
Thứ ba, liên Bộ các doanh nghiệp sản xuất chủ động làm việc với các kênh phân phối để chủ động có các giải pháp bảo đảm lưu thông, đưa phân bón đến với các khu vực cần để đảm bảo cho vụ đông - xuân sắp tới.
Thứ tư, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh đề nghị Tổng cục Quản lý Thị trường chỉ đạo Cục Quản lý Thị trường các địa phương tăng cường công tác kiểm tra, giảm sát để ngăn chặn hành vi đầu cơ, găm hàng, tăng giá, sản xuất - kinh doanh phân bón giả, không đảm bảo chất lượng.
Thứ năm, liên quan đến các biện pháp phòng vệ thương mại đối với mặt hàng DAP và MAP, trong phiên rà soát tới đây, Bộ Công Thương sẽ tiếp nhận các ý kiến đề xuất của các nhà sản xuất DAP và MAP cũng như các đơn vị kinh doanh nhập khẩu và sử dụng phân bón khác để đưa ra quyết định đúng đắn nhất, trên cơ sở tuân thủ quy định của pháp luật cũng như các cam kết của WTO.
ĐỖ LAN
